ساخت طلا توسط باطری های ژنتیک مولکولی !
ساینس دیلی – این روزها که قیمت طلا سر به آسمان گذاشته، پژوهشگران دانشگاه میشیگان هم متوجه شده‌اند اگر توانایی منحصربفرد نوعی باکتری در مقابله با مقادیر چشمگیر برخی سموم طبیعی نبود، امکان پیدایش طلای ۲۴ عیار هم فراهم نمی‌شد.
کاظم کاشفی، استادیار میکروبیولوژی و ژنتیک مولکولی دانشگاه میشیگان می‌گوید: “آنچه می‌کنیم، نوعی کیمیاگری میکروبی‌ست – یعنی تبدیل یک چیز بی‌ارزش، به فلزی سخت و نفیس و گرانبها: به طلا”. او به اتفاق آدام براون (Adam Brown)، استادیار هنر و ارتباطات الکترونیک بینارسانه‌ای از همین دانشگاه، موفق به کشف گونه‌ای باکتری، تحت عنوان «کوپریوادیوس متالیدوران« شده‌اند که می‌تواند در محیط اشباع از کلرید طلا – یا همان طلای مذاب، که یک ترکیب طبیعی، اما سمی‌ست – رشد و نمو داشته باشد.
«شاهکار فلزدوستان»، عنوانی بود که این پژوهشگران به آزمایشات هنری خود داده بودند― تلفیقی از بیوتکنولوژی، هنر، و کیمیاگری، با هدف تبدیل طلای مذاب به طلای ۲۴ عیار. آن‌ها متوجه شده‌اند که قدرت این باکتری‌ها، در مقایسه با نمونه‌هایی که قبلاً توسط دانشمندان به‌همین‌منظور معرفی شده بودند، اقلاً بیست و پنج بار بیشتر است. این تحقیقات هنری، مبتنی بر آزمایشگاه سیاری بود که سخت‌افزارهای آن با طلای ۲۴ عیار اندود شده بودند و به اتفاق یک بیورآکتور شیشه‌ای حاوی این باکتری‌ها، عملیات طلاسازی را در حضور بینندگان به نمایش می‌گذاشت.
براون و کاشفی، به تقلید از وقایعی که به اعتقاد خودشان در طبیعت اتفاق می‌افتد، این باکتری‌ها را با مقادیر قابل توجهی کلرید طلا تغذیه کردند. ظرف مدت تنها یک هفته هم این موجودات، سموم پیش رو‌ی‌شان را دگرگون کرده، و تکه طلایی به‌وجود آوردند. به‌گفته براون، آزمایش «شاهکار فلزدوستان»، از یک سامانه زیستی به‌عنوان وسیله‌ای برای کاوش‌های هنری بهره می‌جوید.
این کار هنری، شامل مجموعه تصاویری می‌شد که توسط یک میکروسکوپ پویشگر الکترونی تهیه می‌شدند. براون، به کمک شیوه‌های سنتی تذهیب، ورقه‌ای نازک از طلای ۲۴ عیار را به قسمت‌هایی از این تصاویر که شامل نهشته‌های تازه از جنس طلای باکتریایی می‌شدند، می‌چسباند؛ به‌طوریکه سهم هر تصویر، بخشی از همان طلای تولیدی توسط همین بیورآکتور می‌شد. او می‌گوید: “این نوعی کیمیاگری نوین است. تمام قطعات و جزئیات این پروژه، محصول تلفیق میکروبیولوژی مدرن و کیمیاگری‌ست. علم، همیشه درصدد ارائه توضیحی برای جهان پدیدارهاست. من هم به‌عنوان یک هنرمند، درصدد خلق یک پدیدارم. هنر، این قابلیت را دارد که به تحقیقات علمی وسعت ببخشد”.
براون اعتقاد دارد که تکرار چنین آزمایشی در مقیاس وسیع، می‌تواند امر به‌صرفه‌ای باشد. اما موفقیت این پژوهشگران در خلق طلا هم موجب طرح سؤالاتی راجع به بازخوردهای اقتصادی، زیست‌محیطی و حتی طمع‌ورزانه‌ای شده که اکثراً بر اخلاقیات مرتبط به علم و مهندسی طبیعت متکی است.
آزمایش «شاهکار فلزدوستان»، در مسابقه اخیر هنرهای سایبری اتریش، تحت عنوان Prix Ars Electronica نیز، که تا هفتم اکتبر همچنان ادامه دارد، نمایش داده شد و از آن تقدیر به عمل آمد. به‌گفته براون، Prix Ars Electronica، از جمله برجسته‌ترین جوایزی‌ست که به دستاوردهای خلاقانه و پیشگامانه حوزه هنرهای دیجیتال و رسانه‌های پیوستاری تعلق می‌گیرد. او می‌افزاید: “هنر، امکان واکاوی و پرسش از نحوه تأثیر علم بر جهان را دارد و «شاهکار فلزدوستان»، در عین حالی که مستقیماً از گفتمان علمی بهره می‌جوید، در تلاش برای بسط و شکل‌بخشی به علم زیست‌شناسی، در قلمرو عصر پسازیست‌شناختی امروز هم هست”.