راهکارهایی برای یادگیری بهتر نشانه ها
راهكار اول؛ ایجاد انگیزه
از مهمترین اصول به شمار می ره چرا كه، برای كاشت دانه باید ابتدا زمین را آماده ساخت. برای پذیرفتن مطالب جدید هم باید زمینه و انگیزه هایی را در فراگیران ایجاد نمود كه می تواند این كار به شكل های مختلفی صورت پذیرد مانند: آوردن یك وسیله به كلاس، استفاده از عكس و پوستر، طرح یك سؤال و ...
راهکار بنده در ایجاد انگیزه این است که هر روزی که نشانه جدیدی را بخواهیم تدریس کنیم به تعداد نشانه های جدید دانش آموزان را مهمان کلاس می کنیم با اینکار به غیر از تدریس نشانه جددی مهارتهای زندگی از جمله آداب مهمانی رفتن ، پذیرایی و برخورد با مهمان ، موضوع حجاب و محرم و نامحرم ، به موقع به مدرسه رفتن ، راستگویی ، مهربانی کردن و ... به طور غیر مستقیم آموزش داده می شود . یا هر نشانه جدید با توجه به موقعیت سعی می کنیم حتی الامکان یک وسیله که در آن نشانه مورد نظر باشد را سرکلاس ببریم یا غذایی که نشانه مورد نظر را داشته باشد از قبل توسط اولیا تدارک می بینیم و بعد از تدریس نشانه غذای تهیه شده بین دانش آموزان پخش و صرف می شود
راهكار دوم؛ تهیه دفتر خلاقیت
نحوهﻯ تهیه این دفتر به این صورت هستش كه در جلسه دیدار با اولیا، از اولیای دانش آموزان می خواهیم كه یك دفتر 80 برگ برای دفتر خلاقیت انتخاب كنند و اون رو به صورت زیر آماده كنند:
هر نشانه ای كه تدریس می شه، از كاغذ رنگی برش می زنند و به دفتر خلاقیت می چسبونند. یك صفحه بعد تكه هایی از روزنامه ها رو می برند، برای اینكه دانش آموز راحت تر بخونه،بهتره كه بریده روزنامه از قسمت تیتر روزنامه باشه. در ادامه باید دانش آموز دور نشانه ای كه تدریس شده یك خط بسته بكشه.
راهكار سوم؛ تهیه كاردستی
می تونیم برای برخی از حروف بگیم تا دانش آموزان كاردستی درست كنند. مثلا برای تدریس درس "ﺳ،س" یك "سبد" با مقوا و چیزهای دیگه درست كنند. این كار علاوه بر ایجاد انگیزه در تدریس درس جدید، به بهبود حیطهﻯ مهارتی دانش آموزان نیز كمك می كنه. البته توصیه می كنم كه برای همه حروف از این روش استفاده نكنید، چون ممكنه بعضی از والدین شاكی بشن!!!
راهكار چهارم؛ تهیه متن توسط معلم
در این روش معلم ارجمند باید یك متن رو آماده كنه و از دانش آموزان بخواهد كه دور حروف مشخص شده خط بكشند. البته این كار رو می شه در جلسه دیدار با اولیا هم پخش كرد، تا دانش آموزان در خانه آن را حل كنند و در پوشه كار خود قرار دهند. در زیر یك نمونه متن آوردم:
با سلام خدمت شما اولیای محترم؛
از دانش آموزتان بخواهید تا دور نشانه های "ﺳ ، س" ، "د" و "ﺗ ، ت" خط بكشد. ( لطفا پس از تكمیل تمرین، آن را داخل پوشه كار قرار دهید.)
یكی بود، یكی نبود، غیر از خدا هیچ كس نَبود. غروب یك روز سَرد و پاییزی بود. علی كوچولو حوصله اش سَر رفت. دیگر نمی دانست چه بازی كند. مادَرش گفت: «گل پسر، قند عسل برو یك نقاشی زیبا بكش.»
علی خوشحال شد، دفتر نقاشی، مِداد سیاه و مِدادهای رنگی خود را در سَبَد كوچكش گذاشت، پشت پنجره رفت و همان جا نشست.
باد هوهو می كرد و لا به لای شاخ و بَرگ دِرَخت ها می پیچید. در این موقع یك بَرگ خشكیده همراه با باد پایین آمَد و روی دَفتر سفید علی كوچولو اُفتاد. علی وقتی آن را دید فهمید كه در مورد چه چیزی نقاشی بِكشد. با مِداد سیاه شكل بَرگ را توی دفترش كشید و بعد آن را با مِداد زرد رنگ زد.
نقاشی علی خیلی قشنگ شُد. علی آن را بَرداشت و با خوشحالی به اُتاق بَرگشت تا به مادرش نشان دَهد. من شخصا برای اینکار از مجلات کودک که هر ماه به دانش آموزان داده می شود استفاده می کنم .
راهكار پنجم؛ تهیه شكل مناسب برای هر نشانه
برای معنی دار كردن حروف و نشانه ها می تونیم به دانش آموزان بگیم، تا یك شكل مرتبط با نشانه جدید در یك برگه A4 نقاشی كنند و اون رو در پوشه كارشون قرار بدهند. به عنوان مثال در تدریس نشانه "ﻧ،ﻥ" می تونیم بگیم كه انواع نان ها رو (سنگك، تفتان، باگت،بربری، لواش و ...) در یك برگه بكشند. هر جلسه هم 3 – 2 تا از بهترین كارها رو می گیریم و به بُرد كلاس (دیوار كلاس!) نصب می كنیم. یا اینکه با شکلی که آن را جدیدا یادگرفته اند یک شکل زیبایی طراحی کنند مثلا هفته پیش که نشانه ت را درس دادم یکی از دانش آموزانم خیلی زیبا با ت یک تاج خیلی زیبا کشید
راهكار ششم؛ تهیه جدول تركیب صداها
در اینجا باید یك جدول برای تركیب نشانه های خوانده شده آماده كنیم و اون رو در جلسه دیدار با اولیاء پخش كنیم. یك جدول تركیب صدا بعنوان نمونه در زیر آوردم:
با سلام خدمت شما اولیای محترم؛ جدول زیر برای تركیب صداها آماده شده است. دانش آموز عزیز، لطفا آن را در خانه به كمك بزرگتر تمرین كن.
| آ - ا | اَ -َ | او - و |
ﺑ | با | ﺑَ | بو |
ﺳ | سا | ﺳَ | سو |
ﻣ | ما | ﻣَ | مو |
د | دا | دَ | دو |
ﺗ | تا | ﺗَ | تو |
در توضیح اینكه اولیا چطور این جدول رو با دانش آموز تمرین كنند؛ باید بگم كه نحوه تمرین این جدول به صورت شعر هست، مثلا؛
" م " با " آ " چی می شه؟ ما، ما، ما می شه
یا اینكه؛ " د " با " اَ " چی می شه؟ دَ، دَ ، دَ می شه
راهكار هفتم؛ تهیه جدول نشانه های خوانده شده
برای اجرای این روش ابتدا باید جدولی تهیه كنید. و در خانه های آن نشانه ها را قرار دهید به این صورت كه، برخی از حروف تدریس شده و برخی از حروفی كه هنوز تدریس نشده است را در جدول قرار می دهیم. در ادامه از دانش اموزان می خواهید كه خانه نشانه های خوانده شده را رنگ بزنند. پس از اتمام كار این برگه داخل پوشه كار دانش آموز قرار خواهد گرفت. برای درك بهتر موضوع یك نمونه جدول در زیر درج شده است.
شكوفهﻯ زیبای بهاری، نشانه هایی را كه خوانده ای، با مداد زرد رنگ بزن.
خ | ع | ب | ذ | ص | آ | ﺣ | د |
ش | س | ی | ﻏ | ر | گ | ﻣ | ن |
و | ﻧ | ژ | ﺑ | ل | اَ | ﺷ | ﺗ |
ا | ظ | م | ك | ﺳ | ﻓ | او | پ |
راهکار هشتم : بازی
یک راهکار دیگه ای که خودم در کلاس انجام می دم و خیلی رضایت بخش بوده استفاده از بازی جهت یاددادن است به این صورت که می توانند یک بطری نوشابه کوچک را آب و مقداری مایع دستشویی درون آن بریزند و در حیاط مدرسه حروف را بر روی آسفالت بنویسند و یا اینکه با ماسه بازی حروف را بنویسندو یا اینکه بوسیله خمیر بازی نشانه ها را درست کنند
راهكار نهم؛ دفتر جمله سازی
شاید به عقیده برخی از معلمان دانش آموزان كلاس اول ابتدایی نیازی به دفتر جمله نویسی نداشته باشند. اما به نظر این حقیر با دانش آموز هر نوع برخوردی كنید، بازخوردی از همان جنس خواهید گرفت. در ساده ترین حالت می توان، بعد از تدریس چند نشانه كلماتی را به دانش آموز داد، تا با آن جمله بسازند (كه حتی خود این روش در حیطه نوشتن فعال به شمار می آید.)
می توان كلمات، جمله ای به هم ریخته را به دانش آموزان داد تا آن را مرتب كنند.
می توان كلمه ای داد تا دانش اموزان هم خانواده های آن را بنویسند. به عنوان نمونه؛ برای كلمه دارَد می توان دارَم، داری، دارَند و ... را نوشت. (البته در این بخش باید به سادگی سوالات نیز توجه شود، تا دانش آموزان دچار سر در گمی نشوند.)
به نظر شما چه تكالیف و كارهای دیگری را می توان در دفتر جمله سازی انجام داد؟ در بخش نظرات مطرح نمایید. دوستان عزیز اگر راهكاری جدید، پیشنهادی جهت بهبود این پست، یا نظری در رابطه با كل وبلاگ دارید، در بخش نظرات مطرح نمایید.